Όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται τις ίδιες βαθύτερες επιθυμίες: να γνωρίζουν και να είναι γνωστοί, να κρατούν και να κρατούνται, να αγαπούν και να αγαπιούνται, να βιώνουν σύνδεση χωρίς τοίχους και να εκφράζονται χωρίς λογοκρισία. Και όμως, όταν η πραγματική αγάπη σε κοιτάζει στα μάτια, όταν ένας ερωτευμένος σύντροφος στέκεται μπροστά σου, μπορεί να παρατηρήσεις μια ανησυχητική παρόρμηση να αποσυρθείς, να χτίσεις τοίχους ή ακόμα και να τρέξεις μακριά. Η αγάπη για ορισμένους είναι τρομακτική.
Γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι φοβούνται την αγάπη;
Τόσοι πολλοί άνθρωποι φοβούνται τις σχέσεις επειδή φοβούνται την αγάπη. Αυτό που ζει μέσα από αυτήν την παρόρμηση είναι η φωνή του υποσυνείδητου που λέει ότι το να αγαπάς, σημαίνει να ανοίξεις τον εαυτό σου στην πιθανότητα να τον πληγώσεις χάνοντας αυτό που αγαπάς ή με κίνδυνο να απορριφθείς από αυτό. Ενώ εάν απομακρυνθείς από τη σχέση, περιορίζεις την οικειότητα και κατά συνέπεια, αντισταθμίζεις τον κίνδυνο.Έχουμε τόσες πολλές άμυνες για να προστατευτούμε από τον κίνδυνο της απώλειας. Μερικές από αυτές τις άμυνες είναι προφανείς και γνωστές:
- Χρησιμοποιούμε αυτοσαρκασμό και χιούμορ για να μειώσουμε τις στιγμές ευπάθειας.
- Δημιουργούμε ανάγκες όπως η υπέρογκη δουλειά και όλες οι μορφές απασχολησιμότητας.
- Ελέγχουμε συνεχώς τα smartphone μας ή εθιζόμαστε στις οθόνες. Μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, αλλά αυτοί είναι όλοι οι τρόποι που εκδηλώνεται ο φόβος της αγάπης.
Άλλες μορφές προστασίας από την οικειότητα εμφανίζονται στη σφαίρα του νου και συνήθως εκδηλώνονται ως αμφιβολίες. Η αμφιβολία σε μια υγιή σχέση είναι ένας πολύ λεπτός και ύπουλος αμυντικός μηχανισμός που, στη ρίζα του, είναι ο φόβος της απώλειας.
Γιατί η αμφιβολία σε μια σχέση είναι απλώς ένας φόβος της αγάπης.
Όλοι έχουμε πληγωθεί. Όλοι έχουμε βιώσει απόρριψη, γελοιοποίηση, πειράγματα, εγκατάλειψη και άλλες εμπειρίες που έχουν οδηγήσει σε θλίψη και στην πεποίθηση ότι “δεν είμαι αρκετός”. Φαίνεται σχεδόν αδύνατο να μεγαλώσεις σε αυτήν την κουλτούρα χωρίς να πιστέψεις σε αυτό το ψέμα για τον εαυτό σου. Λίγοι άνθρωποι φτάνουν μέχρι την ενήλικη ζωή χωρίς να βιώσουν μορφές απόρριψης από φροντιστές, συνομηλίκους, αδέλφια, καθηγητές ή πρώτους εραστές.Η σκέψη “δεν είμαι αρκετός”, θα καθορίσει πολλές από τις αποφάσεις σου σχετικά με τις οικείες σχέσεις. Και όταν συναντήσεις επιτέλους έναν παρτενέρ που είναι διαθέσιμος, σε αγαπάει, σε φροντίζει, είναι ειλικρινής (σε αντίθεση με το ιστορικό που είχες με τους μη διαθέσιμους ανθρώπους), ξεκινά και η αυτοπροστατευτική σκέψη, “Δεν τον αγαπάς αρκετά ή Δεν την προσελκύεις αρκετά, φύγε!”.
Πώς να ξεπεράσεις τον φόβο σου να αγαπήσεις και να αγαπηθείς.
1. Ονόμασε τον φόβο. Καλωσορίστε τον φόβο, γνωρίστε τον, γράψε, συζήτησε για αυτόν. Κάθε φορά που προκύπτει η σκέψη “δεν είναι αρκετά καλός”, πες στον εαυτό σου, “μιλάει ο φόβος και η άμυνα. Δεν είναι η αλήθεια”.
2. Αντικατέστησε τα ψέματα με την αλήθεια. Μπορεί να μην αναγνωρίσεις άμεσα ότι έχεις την πεποίθηση “δεν είμαι αρκετός”. Μόλις το καταλάβεις, το θεραπευτικό έργο έχει σημαντικό ρόλο η αντικατάσταση με την αλήθεια. “Είσαι αγαπητός”. “Είσαι ολόκληρος”.Σαφώς και έχεις ελαττώματα, αλλά η αυτοεκτίμησή σου δεν εξαρτάται από το να είσαι άψογος. Είσαι άξιος αγάπης επειδή υπάρχεις.
3. Συμφιλιώσου με τον κίνδυνο της απώλειας. Τελικά, ο μόνος τρόπος να αγαπάς με όλη σου την καρδιά είναι να συμφιλιωθείς με την πιθανότητα να πληγώσεις ή να πληγωθείς. Είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης μας: Ο χρόνος μας εδώ είναι περιορισμένος και σε κάποιο σημείο της ζωής μας θα χωριστούμε από όλους όσους αγαπάμε. Το ‘εγώ’ μας πιστεύει ότι η απώλεια θα μας βλάψει λιγότερο εάν κλείσουμε τα περάσματα της καρδιάς μας.Δε λειτουργεί όμως έτσι: Η απώλεια πληγώνει όποιος κι αν είναι ο λόγος.
Μέσα από την αγάπη και την εμπιστοσύνη, μπορεί να ανακάμψει κανείς από τη συγκλονιστική θραύση της απώλειας.Είναι εξαιρετικά παράδοξο: Όσο περισσότερο αγαπάς, τόσο βαθύτερα θα θρηνήσεις όταν χάσεις αυτό που αγαπάς και τόσο πιο πιθανό είναι να μπορείς να αγαπήσεις ξανά ολόψυχα.Δεν υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για να πονέσουμε από το να αγαπήσουμε ολόψυχα και κανένας άλλος κίνδυνος δεν αξίζει τον κόπο τόσο όσο η αγάπη.
Νάνσυ Νενέργογλου
Ψυχολόγος, MSc Συμβουλευτική Ψυχολογία