Πόσες φορές έχεις πει ότι είσαι “καλό κορίτσι” ή “καλό αγόρι”; Από νεαρή ηλικία, οι προσδοκίες ήταν σαφείς – έπρεπε να ακολουθήσεις τους κανόνες, να είσαι ήσυχος και να σκεφτείς τους άλλους πριν από τον εαυτό σου.

Το «σύνδρομο του καλού παιδιού» είναι ιδιαίτερα ισχυρό στις γυναίκες σε σχέση με του άντρες, εξαιτίας των κοινωνικών στερεοτύπων. Πως να καταλάβεις εάν έχεις το σύνδρομο του καλού παιδιού:

1. Ανησυχείς για τυχόν προσβολές ή ενοχλήσεις τρίτων προς εσένα;

2. Είσαι υπερήφανος που είσαι στοχαστικός και εξυπηρετικός (ακόμα και όταν σε ενοχλεί);

3. Έχεις χαρακτηριστεί ως «καλό κορίτσι» ή «καλό αγόρι» ως παιδί;

4. Είσαι τελειομανής ή υπερβολικός;

5.  Έχεις δυσκολία στο να μιλήσεις για τον εαυτό σου ή να ρωτήσεις για κάτι που θέλεις;

6.  Είσαι τυπικός με τους κανόνες;

7.  Φοβάσαι μην απογοητεύσεις ή να βλάψεις τα συναισθήματα άλλων ανθρώπων;

8. Θέλεις την προβλεψιμότητα και ανησυχείς για απροσδόκητες αλλαγές;

Δεν είναι ‘καλό’ να είσαι ‘καλό παιδί’ τελικά;

Φαίνεται σίγουρα θετική η προσπάθεια μας να κάνουμε τους άλλους ευτυχισμένους. Όμως στην περίπτωση αυτή η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη. Οι περισσότεροι από εμάς διδάσκονται να είμαστε ευχάριστοι, να προσφέρουμε βοήθεια και να νοιαζόμαστε για τα συναισθήματα των άλλων. Αυτές είναι υπέροχες ιδιότητες. Το πρόβλημα είναι ότι όταν η αυτοεκτίμησή μας εξαρτάται από την ευχαρίστηση των ανθρώπων. Σε αυτή την περίπτωση θέτουμε επανειλημμένα σε κίνδυνο τις δικές μας ανάγκες για να ευχαριστήσουμε τους άλλους και συχνά ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τις απόψεις και τις αξίες άλλων ανθρώπων από τις δικές μας.Η συνεχής προτεραιότητα των αναγκών των άλλων ανθρώπων από τις δικές μας δεν είναι βιώσιμη. Πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό μας εστιάζοντας στις ανάγκες μας ακόμα κι αν μερικές φορές χρειάζεται να πούμε «όχι» σε άλλους ανθρώπους. Ουσιαστικά, εάν δίνεις διαρκώς, δεν θα μείνουν αποθέματα για τον εαυτό σου και θα καταλήξεις άρρωστος, εξαντλημένος και αγανακτισμένος.

Ο ρόλος του ‘καλού παιδιού’ μας οδηγεί στην ασφάλεια.

Ο ρόλος του «καλού παιδιού» είναι ασφαλής. Πιστεύουμε ότι μας μονώνει από την κριτική, την απόρριψη, τη σύγκρουση και την αποτυχία. Και είναι αλήθεια – όταν διατηρούμε τον εαυτό μας «μικρό» και κάνουμε πάντα ό, τι θέλουν οι άλλοι, είναι λιγότερο πιθανό να βιώσουμε κριτική, απόρριψη, σύγκρουση και αποτυχία. Ωστόσο, περιορίζουμε δραματικά τον εαυτό μας.Δεν επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να δοκιμάζουν νέα πράγματα (ειδικά πράγματα που ενδέχεται να αποτύχουμε ή πράγματα που θα δυσαρεστούσαν τους άλλους).Καταλήγουμε να κάνουμε πολλά πράγματα από υποχρέωση να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες άλλων ανθρώπων, παρά επειδή θέλουμε να τα κάνουμε και συμβαδίζει με τους στόχους μας.Δίνουμε ανατροφοδότηση στον εαυτό μας ότι είμαστε τέλειοι και καλοί όλη την ώρα και όταν αποτύχουμε (κάτι που αναπόφευκτα θα κάνουμε επειδή οι προσδοκίες μας δεν είναι ρεαλιστικές), επικρίνουμε ασταμάτητα.Ο ρόλος αυτός μας αναγκάζει να συμμορφωθούμε και να εγκαταλείψουμε σημαντικά μέρη του εαυτού μας (ιδέες, πεποιθήσεις, στόχους, ενδιαφέροντα, αξίες).Ζούμε με τον φόβο κακής κριτικής – φόβος για μη επάρκειας, φόβο του λάθους, φόβος της απόρριψης.

Πώς να απαλλαγείτε από το σύνδρομο του ‘καλού παιδιού’.

Πολλά από αυτά που κάνουμε και πιστεύουμε βασίζονται σε ασυνείδητες πεποιθήσεις και μοτίβα συμπεριφοράς. Αν θέλετε να αλλάξετε κάτι από τον εαυτό σας, πρέπει να γνωρίζετε τι κάνετε και γιατί το κάνετε – όχι με σκοπό να ξεπεράσετε τον εαυτό σας, αλλά για να εξερευνήσετε διαφορετικούς τρόπους σκέψης και δράσης.Όταν παρατηρείτε τον εαυτό σας υιοθετεί το ρόλο του ‘καλού παιδιού’, αναρωτηθείτε:

-Εκπληρώνονται οι δικές μου ανάγκες;

-Είμαι αληθινός στον εαυτό μου;

-Το κάνω αυτό από υποχρέωση ή επιθυμία;

– Τι θέλω?

-Μπορώ να ανεχθώ κάποιος να είναι απογοητευμένος ή αναστατωμένος μαζί μου;

-Θέλω να είμαι κοντά σε άτομα που δεν με εκτιμούν το ποιος είμαι;

-Τι θα συμβεί αν συνεχίσω να υποδύομαι το «καλό παιδί» όλη μου τη ζωή;

Το να αρχίσετε να δίνετε προτεραιότητα στον εαυτό σας δεν θα σας μετατρέψει ριζικά από ένα καλό παιδί σε έναν εγωιστή, ανυπόμονο επαναστάτη. Με την επίγνωση και την πρόθεση να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας, θα μεταβαίνετε σταδιακά από αυτόν τον προκαθορισμένο, άκαμπτο ρόλο σε έναν πιο αυθεντικό και συναισθηματικά πιο υγιή.     

Νάνσυ Νενέργογλου

Ψυχολόγος, MSc Συμβουλευτική Ψυχολογία