«Νιώθω μόνος»

Τα ανθρώπινα όντα είναι ενστικτωδώς κοινωνικά. Είναι φυσικό για εμάς να νιώθουμε μοναξιά όταν είμαστε απομονωμένοι από τους άλλους. Ως φυλετικό είδος, ο εγκέφαλός μας προσαρμόστηκε ώστε να βασίζεται στις κοινωνικές συνδέσεις για να επιβιώνουμε. Σύμφωνα με νευροεπιστημονικές έρευνες, η απουσία κοινωνικής σύνδεσης προκαλεί τα ίδια με την πείνα, τη δίψα και τον σωματικό πόνο, μηνύματα συναγερμού.

Όταν αισθανόμαστε μοναξιά, τείνουμε συχνά να κατηγορούμε τον εαυτό μας και να πιστεύουμε ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά με εμάς κι ότι δεν είμαστε αγαπητοί στους γύρω μας. Όσο πιο μόνοι αισθανόμαστε, τόσο περισσότερο αρχίζουμε να έχουμε σκέψεις απόρριψης. Ένας απομονωμένος χώρος είναι ο τέλειος χώρος αναπαραγωγής για αρνητικές αυτοκριτικές σκέψεις. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η μοναξιά δεν ποσοτικοποιείται από το χρόνο που περνάμε μόνοι μας, αλλά από το πώς νιώθουμε μέσα στο χρόνο που περνάμε μόνοι μας.

Η «κριτική εσωτερική μας φωνή» σε αυτή την περίπτωση αποτελεί τροφοδότη συναισθημάτων απομόνωσης, ενθαρρύνοντάς μας να αποφύγουμε τους άλλους και να παραμένουμε σε μια μοναχική κατάσταση. Για παράδειγμα, μπορεί να χαρακτηρίσουμε τον εαυτό μας ως «αδέξιο» και στη συνέχεια να ενεργήσουμε σε μια ομάδα ανθρώπων μένοντας αμέτοχοι σε συζητήσεις. Ωστόσο, κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει εχθρική διάθεση προς τον εαυτό μας επειδή δεν μιλάμε αρκετά και να μας οδηγήσει σε κοινωνική απόσυρση.

«Τι προκαλεί τη μοναξιά;»

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που οδηγούν τα άτομα στο αίσθημα της μοναξιάς.
Οι κύριοι είναι:

• Κληρονομικότητα – Σύμφωνα με έρευνες, η μοναξιά είναι περίπου 50% κληρονομική, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η μοναξιά καθορίζεται από τα γονίδια. Αυτό που φαίνεται να είναι κληρονομικό είναι η ένταση του πόνου που αισθάνεται κάποιος όταν είναι κοινωνικά απομονωμένος. Ανάλογα με τα γονίδιά τους, ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να νιώθουν περισσότερο πόνο ή να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως πιο μόνο όταν δεν έρχονται σε επαφή με άλλους.
• Περιβάλλον – Η μοναξιά προκαλείται συχνά από το περιβάλλον που ζει ένας άνθρωπος. Εάν κάποιος ζει σε μια απομονωμένη περιοχή ή έχει μετακομίσει πρόσφατα σε μια νέα τοποθεσία, είναι πιο ευάλωτος σε αρνητικά συναισθήματα. Επιπλέον, η μετάβαση σε μια νέα χώρα ή σπουδές στο εξωτερικό, όπου τα γλωσσικά ή πολιτιστικά εμπόδια μπορεί να περιπλέξουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μπορεί επίσης να οδηγήσει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο μόνοι.
• Οι επώδυνες συνθήκες ζωής- ένα διαζύγιο ή η απώλεια κοντινού προσώπου, ιστορικό κακοποίησης, αίσθημα ανικανότητας ή κατωτερότητας μπορούν να αυξήσουν τα συναισθήματα της μοναξιάς.
• Σκέψεις και στάση ζωής – Ο τρόπος που σκεφτόμαστε και νιώθουμε για τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας μπορεί επίσης να προκαλέσει μοναξιά.

«Είναι η μοναξιά σοβαρή;»

Παρόλο που μπορεί κανείς να βιώνει στη ζωή του συχνά προσωρινές στιγμές μοναξιάς, κατά περίπτωση μπορεί να εξελιχθεί σε μια χρόνια κατάσταση με σοβαρές επιβλαβείς επιπτώσεις, τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία. Οι επιπτώσεις της μακροχρόνιας μοναξιάς στην ψυχική υγεία περιλαμβάνουν: μειωμένη ποιότητα ύπνου, εξασθενημένη υγεία και σπάνια να οδηγήσει μέχρι και στις αυξημένες πιθανότητες θνησιμότητας. Το άτομο συνήθως βιώνει κατάθλιψη, δειλία, εξασθένηση μνήμης και εστίαση στον αποκλεισμό παρά στην ένταξή του σε κοινωνικά σύνολα.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ένας μοναχικός εγκέφαλος είναι δομικά και βιοχημικά διαφορετικός. Η νευρική απόκριση σε θετικά γεγονότα και εικόνες καταστέλλεται, έτσι το ερέθισμα γίνεται αντιληπτό μέσω ενός αρνητικού φίλτρου. Όταν είμαστε μοναχικοί, είναι πιο πιθανό να δούμε τα πράγματα ως απελπιστικά. Μπορεί να αισθανόμαστε ότι ο κόσμος γύρω μας αποτελεί απειλή ή είναι πέρα ​​από τον έλεγχό μας. Αυτό καθιστά δύσκολη τη συγκέντρωση της ενέργειας και του θάρρους για την εύρεση ευτυχίας και αλλαγής.

«Πώς μπορώ να σταματήσω να νιώθω μοναξιά;»

Η μοναξιά δεν αποτελεί κατάσταση μη μεταβαλλόμενη. Υπάρχουν ενέργειες που μπορείτε να κάνετε για να καταπολεμήσετε το αίσθημα αυτό και να αρχίσετε να έχετε πιο σημαντικές κοινωνικές συνδέσεις στη ζωή σας.

Μεταβάλλετε την εσωτερική κριτική σας φωνή.

Η πιο κοινή αρνητική σκέψη που έχουν οι άνθρωποι απέναντι στον εαυτό τους είναι ότι είναι «διαφορετικοί από τους άλλους». Αυτές οι αυτοπεριοριζόμενες πεποιθήσεις μπορούν να σας κρατήσουν κολλημένους σε έναν κύκλο μοναξιάς. Οι εσωτερικές κριτικές φωνές σας προσπαθούν να σας αποτρέψουν από το να προκαλέσετε τον εαυτό σας να βγει έξω από τη ζώνη άνεσής του και να σας ωθήσουν στην αποφυγή της ανάληψης της δράσης. Όταν συμβαίνουν λοιπόν αυτές οι αυτοεπιθέσεις, είναι ζωτικής σημασίας να μην τους επιτρέπετε να χειραγωγήσουν τη συμπεριφορά σας. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας και πείτε στον εαυτό σας «Νιώθω μόνος τώρα, αλλά δε θα επιβαρυνθώ από την κριτική μου εσωτερική φωνή. Αντ’ αυτού, θα την αμφισβητήσω».

Εξασκηθείτε στην Αυτοσυμπόνια

Η αυτο-συμπόνια είναι η στάση και η συμπεριφορά μας προς τον εαυτό μας με τον ίδιο ευγενικό και καλοσυνάτο τρόπο που θα συμπεριφερόμασταν σε έναν φίλο. Οδηγεί σε μεγαλύτερη συναισθηματική ανθεκτικότητα, μειώνει το στρες και λειτουργεί ευεργετικά απέναντι στα αρνητικά συναισθήματα. Σύμφωνα με τον Δρ. Neff, η αυτο-συμπόνια περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία. Ας διαχωρίσουμε αυτά τα στοιχεία σε σχέση με την καταπολέμηση της μοναξιάς:

Αυτο-καλοσύνη αντί για Αυτοκριτική – Η αυτο-συμπόνια συνεπάγεται το να είμαστε φιλικοί και να κατανοούμε τον εαυτό μας όταν υποφέρει, αποτυγχάνει ή αισθάνεται ανεπαρκής, σε αντίθεση με το να αγνοούμε τον πόνο μας ή εστιάζουμε τα λάθη μας. Όταν αισθανόμαστε απομονωμένοι ή μόνοι, μπορούμε να επιλέξουμε να έχουμε συμπόνια για τον εαυτό μας. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας χωρίς να τα κρίνουμε, αλλά αποδέχοντας τα «Πονάω πραγματικά τώρα». Η άρνηση της πραγματικότητας του πόνου μας οδηγεί μόνο σε μεγαλύτερη απογοήτευση. Όταν αυτή η πραγματικότητα γίνεται αποδεκτή με συμπάθεια και καλοσύνη, βιώνουμε μεγαλύτερη συναισθηματική ισορροπία. Όταν αποδεχόμαστε το πού βρισκόμαστε και για τι αγωνιζόμαστε χωρίς να χλευάσουμε τον εαυτό μας, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να αλλάζουμε.

Ενσυνειδητότητα εναντίον Υπερ-ταυτοποίησης με σκέψεις – Η αυτο-συμπόνια απαιτεί επίσης μια ισορροπημένη προσέγγιση στα αρνητικά μας συναισθήματα, έτσι ώστε τα συναισθήματα να μην καταστέλλονται ούτε να υπερβάλλονται. Μπορείτε να παρατηρήσετε τις αρνητικές σκέψεις σας χωρίς να τις αποδεχτείτε ως αλήθεια ή να τις αφήσετε να επηρεάζουν τις πράξεις σας. Η συνειδητότητα ​​μας διδάσκει να μην κρίνουμε υπερβολικά συναισθηματικά τις σκέψεις μας. Εάν αισθάνεστε μοναξιά, προσέξτε τους χαρακτηρισμούς προς τον εαυτό σας. Δεν είσαι «μόνος», «χαμένος», «κλεισμένος», «αποτυχημένος στο να κάνεις φίλους» κ.λπ. Αγκαλιάστε τον εαυτό σας.

Κοινή ανθρώπινη φύση εναντίον Απομόνωσης – Ακόμα και όταν αισθάνεστε απομονωμένοι από τους άλλους, μπορείτε να αρχίσετε να αναγνωρίζετε την κοινή σας ανθρώπινη φύση. ΟΛΟΙ οι άνθρωποι υποφέρουν. ΟΛΟΙ οι άνθρωποι έχουν ανάγκη για κοινωνική σύνδεση και θα αισθάνονται πόνο όταν αισθάνονται συναισθηματικά απομονωμένοι από τους άλλους. Επομένως, η αυτο-συμπόνια περιλαμβάνει την αναγνώριση ότι η ταλαιπωρία και η προσωπική ανεπάρκεια είναι μέρος της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας – κάτι που όλοι μπορεί να περάσουμε και δε συμβαίνει μόνο σε έναν. Παρόλο που αισθάνεστε μοναξιά, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι δεν είστε μόνοι σε αυτόν τον πόνο. Ο κόσμος είναι γεμάτος από μοναχικούς ανθρώπους.

Βήματα για να απαλλαγείτε από την απομόνωση:

Δημιουργήστε ένα πλάνο και αρχίστε να λαμβάνετε μέτρα για να απελευθερωθείτε από την απομόνωση. Ρωτήστε τον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις:

-Πότε νιώθω ο μόνος;

-Πότε νιώθω λιγότερο μόνος;

-Ποιές δραστηριότητες απολαμβάνω περισσότερο;

-Υπάρχουν κάποιοι που νιώθω καλά όταν περνάω χρόνο μαζί; Αναφέρετε τα ονόματά τους.

Στη συνέχεια σκεφτείτε μερικούς συγκεκριμένους τρόπους για να εμπλουτίσετε στις απαντήσεις σας σε αυτές τις ερωτήσεις:

-Πώς μπορώ να νιώθω λιγότερο μόνος εκείνες τις στιγμές που νιώθω μοναξιά; Μπορώ να επικοινωνήσω με έναν φίλο; Υπάρχει μήπως κάποια κοινότητα συνομιλίας στο διαδίκτυο που μπορώ να γίνω μέλος; Ποιόν υγιή τρόπο θα μπορούσα να ακολουθήσω ώστε να αποσπάσω τον εαυτό μου από το αίσθημα της μοναξιάς; άσκηση, διαλογισμός ή ακόμα και προσωρινά παίζοντας ένα βιντεοπαιχνίδι μου αποσπούν την προσοχή δίνοντάς μου ευχαρίστηση;

-Γιατί πιστεύετε ότι αισθάνεστε λιγότερο μόνος σε συγκεκριμένες ώρες; Πώς μπορείτε να επεκταθείτε σε αυτές τις θετικές στιγμές; Για παράδειγμα, εάν αισθάνεστε καλά στη δουλειά, ίσως θα μπορούσατε να περάσετε περισσότερο χρόνο με τους συναδέλφους σας ή να βρείτε χόμπι όπως ο εθελοντισμός που βασίζονται σε παρόμοιες δεξιότητες που σας αρέσει να μοιράζεστε στην εργασία.

-Οι δραστηριότητες που απολαμβάνετε είναι κοινωνικές; Εάν ναι, πώς μπορείτε να συμμετέχετε σε αυτές τις δραστηριότητες περισσότερο; Εάν οι δραστηριότητες είναι απομονωμένες, πώς μπορείτε να συνδεθείτε με άλλους που απολαμβάνουν αυτές τις δραστηριότητες; Το Διαδίκτυο είναι ένας απίστευτος πόρος για την οικοδόμηση κοινότητας με άτομα σε όλο τον κόσμο που μοιράζονται τα ενδιαφέροντά τους. Τα άτομα που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με σκοπό να συνδεθούν πραγματικά με άλλους είναι λιγότερο πιθανό να αισθάνονται μοναξιά.

-Εάν υπάρχουν φίλοι, συνάδελφοι ή μέλη της οικογένειας που αισθάνεστε ευχάριστα, σχεδιάστε να περάσετε περισσότερο χρόνο μαζί τους. Σκεφτείτε δραστηριότητες που θα μπορούσατε να κάνετε μαζί ή πράγματα που θα μπορούσατε να μοιραστείτε σε πιο τακτική βάση.

Επειδή ο εγκέφαλός μας δεν ανταποκρίνεται θετικά στην απομόνωση, εισάγετε τον εαυτό σας σε κοινωνικά περιβάλλοντα, ακόμα κι αν βρεθείτε μεταξύ αγνώστων. Εάν αισθάνεστε ντροπαλοί στο κοινό, δοκιμάστε να συνδεθείτε στο διαδίκτυο. Η αλληλεπίδραση στο διαδίκτυο μπορεί να είναι ένα καλό πρώτο βήμα για να σας δώσει την αυτοπεποίθηση να εκφραστείτε.

Τέλος, μία από τις καλύτερες ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε για να αντισταθμίσουμε την απελπισία που μπορεί να νιώθουμε, είναι να σκεφτόμαστε έξω από τον εαυτό μας. Η γενναιοδωρία είναι ένα φυσικό απωθητικό ενάντια στο μίσος. Πιστέψτε πέρα ​​από κάθε αμφιβολία ότι έχετε κάτι να προσφέρετε! Ο εθελοντισμός είναι μια μεγάλη άσκηση στο να σκέφτεστε έξω από τον εαυτό σας και συχνά σας δίνει την ευκαιρία να συνδεθείτε με νέους ανθρώπους. Ακόμη και λίγες πράξεις γενναιοδωρίας μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο. Η γενναιοδωρία, ως αρχή, μπορεί να οδηγήσει σε ισχυρότερη αυτοεκτίμηση, η οποία στη συνέχεια οδηγεί σε μεγαλύτερη κοινωνική συμπεριφορά.