Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το να γεννηθείς έγχρωμος είναι σχεδόν εγγυημένο ότι θα βιώσεις τον ρατσισμό. Είναι ένα τραύμα που αναβιώνεται αδιάκοπα από μια μακρά ιστορία απάνθρωπης συμπεριφοράς, καταπίεσης, βίας και αδικίας. Αμέτρητες μελέτες έχουν δείξει τις αρνητικές σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις του ρατσισμού. Ο ρατσισμός θεωρείται θεμελιώδης αιτία δυσμενών αποτελεσμάτων στην υγεία, σύμφωνα με πρόσφατες ανασκοπήσεις. Η εμπειρία του ατομικού, θεσμικού και πολιτισμικού ρατσισμού έχει βρεθεί ότι είναι ιδιαιτέρως προγνωστική για τα συμπτώματα μετατραυματικού στρες.

Το τραύμα του ρατσισμού μπορεί να περιλαμβάνει μια συνεχιζόμενη σωματική ή ψυχολογική απειλή που προκαλεί συναισθήματα φόβου, άγχους, κατάθλιψης, αδυναμίας και μετατραυματικής διαταραχής στρες (PTSD). Βλέποντας να συμβαίνει κάτι κακό λόγω της διαφορετικότητας κάποιου, γνωρίζοντας ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε εσάς ή σε κάποιον οικείο σας με βάση των κοινών σας χαρακτηριστικών, δε θα αισθανόσασταν απειλημένοι, φοβισμένοι, ανήσυχοι, καταθλιπτικοί και αβοήθητοι;

Η έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο του ρατσισμού της διαφορετικότητας δεν άφησε καμία αμφιβολία ότι το πρώιμο τραύμα- από την παιδική ακόμα ηλικία, ειδικά όταν παραμένει άλυτο επηρεάζει την ανάπτυξη δεξιοτήτων συναισθηματικής ρύθμισης. Μπορεί να οδηγήσει μάλιστα σε διαταραγμένη νευροανάπτυξη καθώς επίσης και σε κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική εξασθένηση. Επίσης έχει συνδεθεί με όλες τις κύριες αιτίες θανάτου, συμπεριλαμβανομένων ασθενειών όπως καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου, παχυσαρκίας, διαβήτη και καρκίνου, εκτός από προβλήματα ψυχικής υγείας όπως κατάθλιψη, άγχος, κατάχρηση ουσιών και αυτοκτονία.

Οι σωματικές και συναισθηματικές πληγές του τραύματος μπορούν να ανοίξουν ξανά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Τα συναισθήματα μπορούν να αναζωπυρωθούν από γεγονότα που θυμίζουν την τραυματική εμπειρία. Η θεραπεία σχετικά με το τραύμα χρειάζεται να συμβαίνει τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο σε πολλές περιπτώσεις. Μέρος της υπερνίκησης του τραύματος είναι η επεξεργασία αυτού που μας συνέβη, η αίσθηση του πλήρους πόνου και η κατανόηση της εμπειρίας. Για αρκετά άτομα, οι εμπειρίες που προσπαθούν να επεξεργαστούν μπορεί να είναι συνεχείς, περίπλοκες και εντελώς παράλογες.

Για όσους επηρεάζονται από το τραύμα του ρατσισμού, η θεραπεία μπορεί να προέλθει από ψυχοθεραπεία και κοινωνική υποστήριξη. Τα μηνύματα φυλετικής κοινωνικοποίησης με έμφαση στην πολιτιστική υπερηφάνεια βρέθηκαν επίσης ότι μετριάζουν τη σχέση μεταξύ του ρατσισμού και των αντιδράσεων μετά το τραύμα. Ωστόσο, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους. Σε αρκετές κοινωνίες υπάρχουν δίκτυα ανταπόκρισης εθελοντών που παρέχουν υπηρεσίες πρώτων βοηθειών και ψυχικής υγείας μετά από μια κρίση.

Ίσως αυτό στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε αυτήν τη στιγμή δεν είναι ότι οι άνθρωποι έχουν ωθηθεί σε δράση βγαίνοντας στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι, αλλά ότι οι άνθρωποι με το τραύμα του ρατσισμού έχουν μάθει να το απομακρύνουν και να το καμουφλάρουν συνεχίζοντας τη ζωή τους κάθε μέρα παρά τον ψυχικό και σωματικό φόρο του. Οποιαδήποτε βοήθεια προσφέρουμε ή λαμβάνουμε πρέπει να περιλαμβάνει κατανόηση και αναγνώριση αυτού του τραύματος. Αναγνωρίζοντας ότι οι ρατσιστικές συμπεριφορές οδηγούν σε τραυματικά συναισθήματα, αποτελεί ατομική και κοινωνική μας ευθύνη να οδηγήσουμε τις καταστάσεις αυτές σε θετικές κατευθύνσεις.

Νάνσυ Νενέργογλου

Ψυχολόγος, MSc Συμβουλευτική Ψυχολογία